Bạc xỉu được xem như là thức uống đi vào lòng người. Trong kí ức của những người Sài Gòn nó chính là thức uống chống đói trong suốt những ngày lao động vất vả. Đúng điệu hơn thì khi uống bạc xỉu họ thường kèm với giò cháo quẩy, hoặc bánh tiêu mang đậm chất văn hoá của người Hoa. Cho đến hôm nay, bạc xỉu cũng được làm mới và biến tấu đa dạng hơn để có thể phù hợp với khẩu vị của nhiều người. Bạc xỉu là sữa cho thêm một ít cà phê, nên cà phê phải đậm và thơm thì khi uống mới cảm nhận được cái ngon của thức uống này.
Bạc xỉu đã theo chân cộng đồng người Hoa đến Sài Gòn
Bạc xỉu nét văn hóa mà người Sài Gòn luôn tôn trọng, nâng niu. Hồn cốt món ấy giữ lại tại Sài Gòn cũ. Cà phê sữa đặc, bạc xỉu cùng nhiều món ăn khác, đã theo chân cộng đồng người Hoa đến Sài Gòn và trở thành một phần di sản của thị phố. Bạc xỉu 1 món đồ uống đi vào lòng người. Trong kí ức của những người Sài Gòn nó là thức uống chống đói trong những ngày lao động vất vả. Đúng điệu hơn thì khi uống bạc xỉu thường kềm với giò cháo quẩy, hoặc bánh tiêu, đậm chất văn hoá người Hoa.
Khoảng những năm 50, 60 của thế kỷ trước phố phường Sài Gòn đầy rẫy những tiệm nước bình dân của người Hoa, thường chiếm vị trí thuận lợi trên những góc phố. Tiếng là tiệm nước nhưng bán cả đồ ăn sáng (hủ tíu, xíu mại, bánh bao) kèm đồ uống (trà, cà phê).
Cà phê trong quán người Hoa pha bằng vợt và siêu đất (mà ngày nay đã rất hiếm gặp). Hiểu nôm na, đây cũng là một loại cà phê pha sẵn. Cho phù hợp với tính chất quán ăn sáng, và phù hợp với tầng lớp lao động nghèo. Vốn không dư dã thời gian đợi từng giọt cà phê phin như giới quý tộc thượng lưu. Cà phê sữa đặc và bạc xỉu cũng ra đời ở những quán cà phê bình dân như thế.
Bạc xỉu mang hương vị rất bình dân
Sài Gòn muôn vàn những thứ ngon vật lạ, những món đặc sản tứ khắp mọi miền đất nước đổ về. Cũng do nhịp sống hối hả đa dạng, là nơi được nhiều người chọn để an cư lập nghiệp. Nên khó có thể nói rằng món nào là đặc trưng cho nơi đây. Vậy mà bạc xỉu lại có một cái duyên trở thành đặc sản, từ thói quen ăn uống của người Sài Gòn mà ra.
Thời ấy sữa tươi thuộc hàng xa xỉ, vừa hiếm vừa đắt đỏ. Tầng lớp lao động phổ thông quen thuộc hơn với lon sữa đặc. Sữa đặc pha nóng có vị hơi ngái. Nên người ta mới nghĩ ra việc thêm chút vị cà phê thơm tho để át cái mùi ấy đi. Tùy vào lượng sữa hay cà phê nhiều hơn mà cho ra hai loại đồ uống khác nhau kể trên.
Nhiều người Sài Gòn còn quả quyết. Bạc xỉu ra đời là để dành cho đám con nít theo ba, hay phụ nữ theo chân bạn bè (là đàn ông) tới quán cà phê. Trẻ nhỏ hay phụ nữ không quen với vị đắng gắt của cà phê đen. Nhưng cũng không thể hững hờ với mùi hương quyến rũ. Bạc sỉu kết nối họ lại, ý nhị giản đơn như thế. Sẽ có người phật lòng không ít, khi nghe người ta nhắc về bạc xỉu như một loại cà phê sữa. Đó phải là câu chuyện về ly sữa nóng mang vị cà phê.
Những quán cà phê vợt của người Hoa là nơi khai sinh ra bạc xỉu
Những quán cà phê vợt của người Hoa là nơi khai sinh ra món cà phê sữa đá, cũng như bạc xỉu bình dân. Bạc xỉu là tiếng Quảng Đông. Thứ ngôn ngữ người Hoa dùng phổ biến tại khu buôn bán Sài Gòn – Chợ Lớn thời bấy giờ. “Bạc xỉu” là chắt chữ từ cụm “bạc tảy xíu phé”. Bạc là màu trắng, Tẩy là cái ly không. Xỉu là một chút, và Phé là cà phê.
“Pạc sỉu” và “pánh pao” (nói theo giọng Quảng Đông) là món ăn sáng phổ biến. Rất được ưa chuộng ở những tiệm nước như thế. Bạc xỉu vì thế thuộc về quán cóc vỉa hè. Mang vị bình dân không chút cao sang và hoàn toàn “made in Saigon”. Cho đến tận ngày nay không ai có thể đánh đồng món đồ uống ấy với loại cà phê latte pha sữa tươi công thức của người Ý, cũng được công nhận ở tầm cỡ thế giới. Bạc xỉu ban đầu là món đồ uống từ sữa nóng, pha thêm chút cà phê. Người Sài Gòn xưa thường dùng bạc xỉu kèm bánh tiêu vào bữa sáng
Bạc xỉu ngày nay thường được dùng cùng đá lạnh. Ngày nay, nhiều nơi bán bạc xỉu đá, hoặc pha kèm cốt dừa. Người Sài Gòn quen kiểu cách cũ thật ra không thích điều này. Bởi sữa đặc nên pha nước nóng. Trong ly sữa nhiều cà phê ít ấy, chỉ uống nóng. Mới còn thấy dậy vị cà phê gọi lên theo nghi ngút hương bay. Nhưng không thể phủ nhận, cách thức này đang phổ biến hơn. Bạc xỉu đá là thức uống giải khát lý tưởng hơn. Cũng phù hợp thị hiếu giới trẻ trong thời đại mới. Nhưng dù được pha nóng hay lạnh, bạc xỉu cũng không là cà phê sữa.
Các bạn nhớ thường xuyên theo dõi wcolditz.com nhé!
