Đến với vùng đất Cao Bằng ngoài ghé thăm Thác Bản Giốc hay động Ngườm Ngao, du khách cũng đừng quên ghé qua ngôi làng truyền thống của dân tộc Tày – nơi có Làng đá Khuổi Ky “độc nhất vô nhị” mang dáng dấp cổ kính, hoang sơ một thời của nhà Mạc oai hùng, trở thành điểm check-in lý tưởng khi đặt chân đến vùng núi rừng Đông Bắc. Tại đây, đá giống như một vị thần linh che chở và bảo vệ cho người dân tộc Tày tại huyện Trùng Khánh – một vùng quê nghèo nhưng rất bình yên.
Vết tích Làng đá cổ Khuổi Ky – Cao Bằng
Ghé thăm làng Khuổi Ky ở Cao Bằng, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những nhà sàn làm bằng đá đã tồn tại hàng trăm năm. Đây đã trở thành ngôi làng đặc biệt của Cao Bằng. Cách trung tâm thành phố gần 100 km, làng Khuổi Ky có 14 hộ dân tộc Tày sinh sống tại những nhà sàn được làm từ đá. Năm 2008, ngôi làng đã được công nhận là làng văn hoá truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người. Ngoài ra, trong làng còn có dòng Khuổi Ky với dòng nước trong veo, mát rượi. Là nơi người dân và du khách có thể tắm mát, giải nhiệt những ngày oi nóng.
Làng Khuổi Ky có hai họ chính là họ Nông và họ Triệu. Theo lời của dân địa phương, trong tâm thức người Tày. Đá giống như vị thần linh che chắn, bảo vệ cho người dân làng. Họ lập miếu thờ xung quanh các tường đá, tế lễ cảm tạ thần đá hàng năm. Đây đã trở thành một nét văn hóa tâm linh đặc sắc.
Những ngôi nhà sàn bằng đá này có từ khoảng năm 1594 – 1677. Khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng xây dựng thành quách để bảo vệ đất nước. Kiến trúc nhà lợp ngói âm dương với ba gian chính. Mỗi gian được ngăn bằng khung ván gỗ để thuận tiện cho việc sinh hoạt. Móng nhà được làm từ đá hộc, chân tảng kê cột cũng được làm bằng đá gia công lại.
Trải nghiệm điều thú vị ở ngôi làng đá cổ Khuổi Ky
Tại làng Khuổi Ky, du khách có thể thỏa thích tìm hiểu về một “không gian văn hóa đá” với lối vào là đường lát đá; kè đá hai bên và các cối đá hình tròn được sử dụng để trang trí trải dài theo lối đi. Ngoài ra, các dụng cụ, phương tiện phục vụ cho nếp sống sinh hoạt cũng được làm từ đá như cối giã, cối xay hay bếp đá mộc mạc. Trong khi thói quen sống gắn liền với đá ở những làng lân cận đang dần phai nhạt; thì ở làng Khuổi Ky, mọi thứ vẫn duy trì nguyên vẹn.
Làng đá cổ Khuổi Ky tạo nên sự thích thú cho du khách bởi bức tranh thiên nhiên vùng biên hùng vĩ, tươi đẹp. Kiến trúc nhà ở độc đáo và mang nét đẹp cổ kính, hoài niệm. Hơn hết là tình người ấm áp, mến khách và chân thật. Ngoài tận hưởng không gian hoài cổ của làng đá. Du khách còn được thưởng thức các món ăn đặc sản, dân dã. Những món ngon của Khuổi Ky được nấu từ nhiều nguồn nguyên liệu có sẵn. Đặc biệt là món măng rán với củ măng được khứa từng đường nhỏ và ốp nhân thịt.
Độc đáo cách làm nhà sàn bằng đá ở Khuổi Ky
Để hoàn thiện một ngôi nhà sàn đá, người dân phải tiêu tốn thời gian từ 2-3 năm. Quan trọng nhất nằm ở khâu chọn đá. Yêu cầu đá làm nhà có độ cứng, đẹp, kích thước nhà dựa trên số lượng thành viên gia đình để tính toán. Người Tày ở Khuổi Ky Cao Bằng cho rằng, đá được hình thành sâu trong lòng đất. Khi đã trải qua thời gian dài, cũng như chịu đựng điều kiện địa chất phức tạp sẽ hấp thụ tinh hoa đất trời. Vì thế, mang trong mình nguồn linh khí, năng lượng cực kỳ cao, có tác động lớn đến đời sống con người.
Sử dụng hàng vạn viên đá lớn nhỏ để xếp thành tường nhà. Gắn kết chúng với nhau bằng hỗn hợp vôi và cát. Chúng toát lên vẻ đẹp rất đặc trưng miền sơn cước. Ngày nay, nhiều ngôi nhà sàn cổ bằng đá niên đại hơn 100 năm ở Khuổi Ky. Chúng vẫn còn được gìn giữ, bảo tồn vẹn nguyên. Chúng bền bỉ, vững chãi, hiên ngang giữa không gian bao la. Chở che cho người dân hiền lành vùng biên giới Cao Bằng. Ngôi làng nhờ vậy mang dáng dấp cổ xưa, nhuốm màu huyền thoại, là điểm đến níu chân du khách.
Được biết, tính đến nay Cao Bằng là địa phương duy nhất cả nước được Covid-19 “bỏ quên”. Sau khi dịch bệnh kết thúc, đây chắc chắn sẽ trở thành điểm du lịch thu hút nhiều người ghé thăm. Đừng quên trải nghiệm Khuổi Ky với sự hiếu khách của người dân. Hứa hẹn đem lại cho mọi người cảm giác bình yên và thư thái.
