Một trong những điều làm nên sự khác biệt của hương vị ẩm thực Việt chính là nước chấm. Có lẽ sẽ rất ít quốc gia mà bạn có thể tìm thấy muôn vàn các loại nước chấm khác nhau. Hải sản thì muối ớt xanh. Nem rán, chả giò hay các món cuốn là nước chấm tỏi ớt chua cay. Vậy mà chuyển sang món nướng, sốt chấm đã biến tấu. Từ chua cay đến ngọt đậm đà, đủ các hương vị khác nhau. Thậm chí ngay cả một món ăn, cũng có thể có đến vài cách biến tấu nước chấm độc đáo. Tuy nhiên bạn không cần nắm rõ tất cả các loại sốt chấm, chỉ cần biết 8 cách làm dưới đây, dù chấm món nào cũng rất hợp vị.
Mắm chua ngọt
Nguyên liệu: 1 thìa canh tỏi băm, 1/2 thìa canh ớt băm, 4 thìa canh nước mắm, 2 thìa canh nước đun sôi để nguội, 4 thìa canh đường và 1 quả chanh.
Cách làm: Cho tỏi, ớt và vắt thêm 1/2 quả chanh vào một bát riêng. Hoà đường với nước mắm và nước cho tan. Sau đó, đổ tỏi, ớt vào và nêm nếm độ chua ngọt một lần nữa cho vừa miệng. Tỏi nên băm khô và băm thật nhỏ. Việc tránh dính nước sẽ giúp tỏi luôn nổi lên trên. Nước mắm chua ngọt thông dụng cho đủ loại món ăn từ cơm tấm, gỏi cuốn đến thịt luộc, bún thịt nướng…
Nước chấm muối ớt xanh
Nguyên liệu: 2 quả chanh, 4-5 lá chanh, 5-10 gram ớt xanh (tùy độ cay để điều chỉnh lượng thích hợp), 10 gram muối, 30 gram đường cát trắng, 2-3 gram mì chính, 1 thìa canh sữa đặc, 2 thìa cà phê bột mù tạt.
Cách làm: Chanh vắt lấy nước bỏ hạt, ớt và lá chanh thái nhỏ. Xay nhuyễn tất cả nguyên liệu bằng máy xay sinh tố. Nước chấm muối ớt xanh thường ăn với hải sản.
Nước mắm gừng
Nguyên liệu: 50 ml nước mắm, 1 quả chanh, 20 gram gừng củ tươi, 1-2 quả ớt tươi, 100 ml nước đun sôi để nguội, 20 gram đường cát trắng, 1 thìa cà phê hạt tiêu, 1 thìa cà phê mì chính.
Cách làm: xay hoặc giã nhỏ gừng và ớt, vắt lấy nước cốt chanh. Cho vào bát nước mắm nước đun sôi để nguội, đường, nước chanh. Tiếp đến thì khuấy đều cho tan đường. Sau đó thêm gừng, ớt xay, hạt tiêu và trộn đều. Loại nước chấm quen thuộc này là “linh hồn” của nhiều món ngon như ốc luộc, ốc nhồi, vịt luộc, cháo vịt, gỏi vịt…
Sốt chấm kiểu Thái
Nguyên liệu: 5 gram hành củ tím, 1 quả ớt, 5 gram tỏi, rau mùi, 100 ml nước đun sôi để nguội, 50 ml nước mắm, 50 ml nước cốt chanh, 5 gram đường cát trắng, 1/4 thìa hạt tiêu.
Cách làm: Lột vỏ thái mỏng hành củ tím, băm nhỏ tỏi, ớt và rau mùi. Cho vào bát nước mắm nước cốt chanh, đường cát trắng, nước đun sôi để nguội và khuấy đều. Sau đó cho tỏi, ớt, hành, rau mùi, hạt tiêu vào bát. Bạn nhớ trộn tất cả thành phần với nhau. Người Thái thường ăn thịt, cá với loại nước chấm này.
Chẳm chéo
Nguyên liệu: 3-4 nhánh tỏi, 2 quả ớt khô (hoặc ớt bột khô), 2 thìa cà phê bột canh, 1/3 thìa cà phê bột ngọt, vài hạt mắc khén (không cho nhiều vì nước chấm sẽ bị đắng và hăng). Mắc khén phải được rang hoặc nướng sơ cho dậy mùi thơm.
Cách làm: Tỏi, ớt khô nướng thật thơm, sau đó đổ vào cối với hạt mắc khén, bột canh, bột ngọt và giã cho nhuyễn mịn. Chẳm chéo khô thường dùng chấm thịt luộc, măng luộc, các loại rau củ quả luộc cũng như xôi và cá nướng.
Nước chấm cho các loại cua, ghẹ
Nguyên liệu: 50 gram đường cát trắng, 50 gram tương ớt, 25 gram nước mắm, 10 gram tỏi, 50 gram dấm ăn, 15 gram quất, 3 lá chanh.
Cách làm: Thái mỏng quất, băm nhỏ tỏi và thái sợi lá chanh. Cho đường, nước mắm, dấm, tương ớt vào bát và hoà tan các thành phần. Tiếp đến, cho thêm tỏi, quất thái mỏng, lá chanh và trộn đều.
Mắm nêm
Nguyên liệu: 1 chai mắm nêm, tỏi băm, ớt băm, nước cốt chanh, đường, nước sôi.
Cách làm: Đầu tiên, các bạn phi thơm một nửa phần tỏi ớt băm. Khi tỏi đã vàng thì các bạn cho lượng mắm nêm vừa đủ ăn vào, thêm nước sôi và đường, nêm nếm cho vừa khẩu vị đến khi sôi thì tắt bếp. Cho mắm nêm ra chén hoặc tô, đợi khoảng 5 phút cho nguội bớt. Thêm phần tỏi ớt còn lại và nước cốt chanh vào mắm nêm sao cho có vị chua vừa ăn là được. Các bạn không nên cho nước cốt chanh vào lúc mắm nêm còn đang nóng, sẽ dễ bị đắng không ngon nữa.
Nước chấm mắm me chua ngọt
Nguyên liệu: 50 gram me chua chín, 25 ml nước mắm, 200 ml nước lọc, 50 gram đường cát (hoặc đường thốt nốt), 20 gram tỏi, 1/2 thìa cà phê ớt bột khô (hoặc 1 quả ớt cay tươi).
Cách làm: Me ngâm nước nóng cho mềm, rây lấy phần thịt me và bỏ hạt. Đun sôi đường, me, nước mắm, nước lọc… với lửa nhỏ cho sền sệt. Múc hỗn hợp mắm me ra bát, trộn thêm tỏi, ớt. Nước mắm me là loại nước chấm đặc trưng của miền Nam, được dùng cho các món nướng hoặc chiên giòn.
Xì dầu
Nguyên liệu: 100 ml xì dầu, 20 gram tỏi, 1/4 thìa cà phê ớt bột khô (hoặc 1 quả ớt tươi), 10 gram đường cát trắng, 10 gram dấm ăn, 5 gram mì chính, rau mùi, 10 gram vừng rang, 20 gram dầu mè.
Cách làm: Tỏi, ớt, rau mùi băm nhỏ. Cho tất cả nguyên liệu gồm xì dầu, đường, tỏi, ớt, mì chính, dấm ăn, rau mùi, vừng vào bát. Tiếp sau đun nóng dầu mè và đổ lên trên và trộn đều. Không chỉ vịt quay, nước chấm xì dầu đậm đà còn có thể được ăn cùng nhiều món khác như đồ nướng, ngan luộc, cá hấp, đậu phụ…
